Gróðursett óvenjusnemma í Fnjóskadal

Erna Sigrún Valgeirsdóttir gróðursetur stafafuru af sænska frægarðayrkinu Opphala í jarðunnið land á Hálsmelum í Fnjóskadal. Gróðursetning hófst 15. maí, fyrr en vitað er um áður þar um slóðir.

Stafafura frá Opphala í jarðunnið land á Hálsmelum

Starfsfólk í starfstöð Skógræktarinnar á Vöglum í Fnjóskadal hóf á mánudag gróður­setningu í jarðunnið land á Háls­melum norðan Vaglaskógar. Skógar­vörðurinn á Norðurlandi telur óhætt að fullyrða að gróðursetning hafi aldrei fyrr hafist svo snemma á þeim slóðum.

Nýliðinn vetur var með eindæmum góður á Vöglum, veðursæll og snjóléttur. Þar eru menn vanir miklum snjóþyngslum sem iðulega tefja fyrir vinnu í skóginum langt fram á vor. Í vetur bar hins vegar svo við að hægt var að vinna í skóginum í öllum mán­uðum við grisjun og önnur störf. Óvenju auðvelt var að sækja jólatré fyrir jólin og vinna að umhirðu birkiskógarins og öflun eldiviðar. Ekki kom til skorts á birki til eldiviðargerðar og tókst að koma upp góðum birgðum. Vinnuafl hefur því nýst mjög vel enda dýrmætt að geta notað veturinn til grisjunar og annarrar umhirðu. Birkiskógurinn kemur vel undan vetri og lítið ber á snjóbroti.

Vinna heldur áfram við að breyta Háls­melum aftur í Hálsskóg. Á síðasta ári var jarðunnið rýrt mólendi á austanverðum melunum og á mánudag hófst þar gróður­setning. Að henni vinna þau Erna Sigrún Valgeirsdóttir og Morten Pedersen. Morten er nemi í skógverkfræði í Danmörku og aflar sér starfsreynslu á Vöglum í sumar. Rúnar Ísleifsson skógarvörður og Benjamín Örn Davíðsson aðstoðarskógarvörður voru sam­mála um það í gær, þegar litið var á svæðið, að þetta væri afar vel unnið hjá þeim Ernu Sigrúnu og Morten. Í dag rignir í Fnjóskadal á hárréttum tíma fyrir nýgróður­settar plönturnar en skipst hefur á með björtum og hlýjum dögum og votviðri síðustu daga.

Gróðursett verður stafafura í alls um þriggja hektara svæði á Hálsmelum, að mestu leyti Opphala-yrki sem er sænskt frægarðaefni kynbætt. Einnig verður sett niður svolítið af kvæminu Skagway. Því má búast við að þarna vaxi upp fyrsta flokks nytjaskógur, annars vegar beinvaxin kynbætt fura með hentuga greinabyggingu til timburvinnslu og hins vegar nýtist Skagway-kvæmið vel sem jólatré. Þegar gróðursetningu lýkur á Hálsmelum verður sett fura í svipað svæði og álíka stórt að Skuggabjörgum utar í Fnjóskadalnum.

Jafnvel þótt Hálsmelar hafi nú verið friðaðir fyrir beit í þrjá áratugi er tiltakanlegt hversu lengi svo illa farið og blásið land er að gróa upp af sjálfu sér. Víða sést lítil breyting ef nokkur frá ári til árs. Þrátt fyrir mikið fræframboð nær birkið ekki að ræta sig á stórum flákum en þó eru inn á milli hrísmóar sem verða heldur gerðarlegri með ári hverju. Ekki er gróðursett í öll slík svæði og því verður skógurinn á Hálsmelum fjölbreytilegt vistkerfi sem til dæmis hentar ólíkum fuglategundum, bæði þeim sem sækja í skóg og tegundum sem fremur kjósa opnari en þó vel gróin svæði. Í stað fábreytilegrar auðnarinnar kemur því þróttmikið vistkerfi með mikilli líffjölbreytni.

Morten Pedersen, danskur skógverkfræðinemi, við gróðursetningu á Hálsmelum
16. maí 2017. Bak við hann hefur birkifræ fundið gott set til að spíra en víða á svæðinu
gengur sjálfgræðsla birkis afar hægt þótt fræframboðið sé mikið.

Um allt land virðist mikil blómgun á ýmsum tegundum, til dæmis birki. Horfur eru
á því að í haust verði hægt að safna miklu fræi. Mikið er af bæði kven-
og karlreklum á Vaglabirkinu.

Texti og myndir: Pétur Halldórsson