Landsmenn hvattir til að safna fræi

Mikið fræ er á birki um allt land þetta haustið og upplagt tækifæri að safna fræi, einkum af ungum, beinvöxnum trjám. Mynd: Hreinn Óskarsson.

Mikið fræ á trjám þetta árið

Dagur íslenskrar náttúru er á laugardag, 16. september. Dagurinn verður almennur fræsöfnunardagur og landsmenn eru hvattir til að safna fræi af trjám, einkum birki, og stuðla þannig að útbreiðslu skóglendis á landinu.

Ef veður verður hagstætt, sem útlit er fyrir, er ætlunin að virkja sem flesta til að fara út og safna fræi og eru skógræktarfélögin í landinu hvött til að hafa forystu um fræsöfnunarverkefni hvert á sínu svæði. Í Morgunblaðinu í dag er rætt við Hrein Óskarsson, sviðstjóra samhæfingarsviðs Skógræktarinnar, sem mælir með að einkum sé safnað fræi af ungum, beinvöxnum birkiplöntum því þær séu bestu arfberarnir. „Okkur er í mun að fá sem mest af fræjum af þeim og vonandi leggst nokkuð til, því það er mjög gott fræár í birki á landinu öllu,“ segir Hreinn.

Stefnt er að því að laugardagurinn 16. september verði helgaður fræ­söfn­un á veg­um skóg­rækt­ar­fé­laga um land allt í samræmi við ályktun þess efnis sem samþykkt var nýlega á aðalfundi Skógræktarfélags Íslands á Stórutjörnum í Ljósavatnsskarði. Er al­menn­ing­ur einnig hvatt­ur til að nýta dag­inn til söfn­un­ar. Verk­efnið er þó ekki bundið við þenn­an eina dag. Ef hvassviðri eða rign­ing spillir ekki al­var­lega ætti að vera hægt að safna fræi birki­trjáa fram yfir miðjan októ­ber, að því er fram kem­ur í Morg­un­blaðinu í dag. Þar segir enn fremur:

Í fræsöfnuninni nú er treyst á að áhugafólk um skógrækt gefi sig að verkefninu. Einnig er höfðað til stjórnenda grunnskóla og framhaldsskóla um að fá nemendur í eina dagstund til að safna fræjum af trjám í nágrenni skólanna, en margir hafa nýtt skóga til kennslu, útivistar og annars. Fræsöfnunin er samstarfsverkefni Landgræðslunnar, Skógræktarinnar og skógræktarfélaga. Þessir aðilar hafa, ýmist saman eða hver í sínu lagi, átt þátt í mörgum vel heppnuðum náttúruverndarverkefnum í tímans rás, segir Hreinn Óskarsson, og vísar þar meðal annars til ræktunar birkiskóga um allt land. „Að taka eina dagstund í að safna birkifræjum er jákvætt framtak.Fín útivera og hreyfing.

Alls staðar þar sem birki vex má tína fræ, reklarnir, sem aðrir nefna köngla, eru stórir og fallegir þetta haustið. Heimagarðar eru nærtækastir fyrir flesta en á höfuðborgarsvæðinu má tiltaka Öskjuhlíð, Elliðaárdal, Heiðmörk og svæðið við Hvaleyrarvatn í Hafnarfirði – að viðbættum almenningsgörðum um allan bæ. Úti á landi eru svo margir frábærir söfnunarstaðir, svo sem Þjórsárdalur, Þórsmörk, Fnjóskadalur og Fljótsdalshérað,“ segir Hreinn.

Sáð í Hekluskógum

Birkifræið sem safnast í haust verður nýtt til sáningar um allt land. Líklega fer stærstur hluti fræsins til Hekluskóga á Suðurlandi og verður dreift á hentugum svæðum þar strax í haust. Alls spannar Hekluskógasvæðið um100 þúsund hektara í Þjórsárdal, Landsveit, Landmannaafrétti og á Rangárvöllum og er ætlunin að græða það svæði upp með birkiskógum og sjálfsáningu. Í því skyni beinist starfið meðal annars að því að sá til birkigróðurs og mynda eins konar skógareyjar, þaðan sem fræið dreifir sér síðar á lítt gróin svæði í nágrenninu. „Árangur af ræktunarstarfinu í Hekluskógum er frábær og gróðursettir skógarreitir nú orðnir um1.700 hektarar. Núna eru til dæmis að myndast fallegir skógar í Landskógum í nágrenni Þjófafoss, efst í Landsveit, sem eru að mestu sjálfsprottnir, en frá því fræ fara í svörð uns sprotar komast á legg líða sjaldnast meira en tvö til þrjú ár.“

.