Athygli vekur hversu vel íslensk ösp kemur út í samanburðarmælingum á beygjutogþoli límtrésbita úr mismunandi íslenskum viðartegundum. Límtrésbitar úr íslensku timbri hafa verið þolprófaðar á vegum Nýsköpunarmiðstöð Íslands í samvinnu við Límtré Vírnet og Skógræktina. Sérfræðingarnir Eiríkur Þorsteinsson og Jón Sigurjónsson skrifuðu um tilraunirnar í ársskýrslu Nýsköpunarmiðstöðvar og birtist greinin á Vísi 9. maí.
Nytjaskógrækt á sér ekki langa sögu á Íslandi en nú bendir margt til að á næstu áratugum verði hér hægt að byggja upp blómlegan timburiðnað með sjálfbærri skógrækt og sterkum innviðum. Til þess þarf að innleiða skilvirkni í skógrækt sem og alla úrvinnslu, en það er flókið ferli og kostnaðarsamt. Leggja þarf áherslu á gæðavottanir, svo sem CE-merkingu, en hún gefur til kynna að varan uppfylli lágmarkskröfur um öryggi og heilsuvernd sem settar eru fram í Evróputilskipunum. Einnig þarf að samræma og aðlaga íslenska staðla að úrvinnslunni.
Tilgangur þessa rannsóknaverkefnis er kanna nýtileika á íslensku timbri í límtrésbitaframleiðslu með það að markmiði að draga úr innflutningi á timbri og minnka þar með kolefnisspor byggingarvörunnar, sem og stuðla að því að Ísland verði sjálfbærara um byggingarefni.
Fjórar trjátegundir voru notaðar í verkefninu, alaskaösp (Populus trichocarpa), rússalerki (Larix sukaczewii), stafafura (Pinus contorta) og sitkagreni (Picea sitchensis). Þessar tegundir voru valdar því þær, ásamt birki (Betula pubescens), eru algengastar í íslenskri skógrækt. Tegundirnar fjórar hæfa einnig best fyrir timburframleiðslu á Íslandi. Öll trén sem felld voru fyrir verkefnið voru fengin í Þjórsárdal í skógum Skógræktarinnar, fyrir utan alaskaösp sem kom frá Tumastöðum í Fljótshlíð, einnig úr landi Skógræktarinnar.
Til að fá sem raunhæfastan samanburð milli bita úr hefðbundinni límtrésframleiðslu og bita framleiddum úr íslenskum viði voru hafðir sem viðmið límtrésbitar sem límdir voru úr hefðbundnu efni, þ.e. límtrésfjalir úr rauðgreni frá Svíþjóð.
Prófunin var framkvæmd þannig að einfalt studdir bitarnir voru fergðir til brots með vökvatjakki með tveimur punktálögum í þriðjungspunktum bitans. Skráður var kraftur hvers álagsþreps og niðurbeygja á miðjum bitanum mæld, lokakraftur við brot skráður og myndir teknar af brotmynstri auk sýnatöku fyrir rúmþyngdar- og rakainnihaldsákvarðanir.
Fyrstu niðurstöður útreikninga gefa til kynna að beygjutogþol límtrésbitanna vaxi eftir timburgerð frá furu til grenis, lerkis og aspar en sé mest hjá sænska rauðgreninu. Sérstaka athygli vakti hvað íslenska öspin kom vel út í samanburðarmælingum límtrésbitanna á beygjutogþoli. Til að draga megi afdráttarlausar ályktanir af niðurstöðunum þarf að gera umfangsmeiri prófanir með umtalsvert fleiri sýnum.
á vorin þegar brum íslenska birkisins þrútnar geta myndarleg birkitré gefið mikið af ferskum birkisafa? Safinn er frískandi svaladrykkur en úr honum eru líka framleiddir áfengir drykkir, birkisíróp og fleira.
SKÓGRÆKTIN
