Meistaravörn Jóhönnu Bergrúnar Ólafsdóttur

Jóhanna Bergrúnar Ólafsdóttir, sérfræðingur á Mógilsá, rannsóknasviði Skógræktarinnar, ver á föstudag meistararitgerð sína í skógfræði við náttúru- og skógardeild Landbúnaðarháskóla Íslands. Meistararitgerðin nefnist Notkun aspargræðlinga í nýskógrækt, samanburður á aðferðum, efnivið og landgerðum.

Leiðbeinendur Jóhönnu voru Úlfur Óskarsson, lektor hjá Landbúnaðarháskóla Íslands, og dr Hreinn Óskarsson, sviðstjóri þjóðskóga hjá Skógræktinni. Prófdómari verður dr Brynhildur Bjarnadóttir, skógvistfræðingur og dósent á hug- og félagsvísindasviði Háskólans á Akureyri.

Vörnin fer fram 15. maí kl. 13. Í ljósi aðstæðna verður hún haldn í fjarfundi með Zoom-fjarfundabúnaði. Öllum áhugasömum er velkomið að tengjast inn á vörnina með þessum hlekk. Þau sem þess óska eru beðin að tengjast fundinum síðasta lagi kl. 12.50. Jafnframt eru þátttakendur beðnir að slökkva á eigin hljóðnemum á meðan fyrirlesturinn fer fram, en mega gjarnan kveikja á þeim þegar gefið verður færi á spurningum í lok varnarinnar.

Ágrip ritgerðarinnar

Á Íslandi er að finna stór svæði af illa grónu landi. Lúpínu hefur verið sáð í mörg þessara svæða til að stöðva jarðvegsrof og í dag gætu þau hentað vel til nýskógræktar til kolefnisbindingar og framleiðslu iðnviðar. Með notkunarmöguleika þessara svæða í huga voru lagðar út tilraunir með notkun órættra græðlinga af alaskaösp sem verða hér til umfjöllunar. Rannsóknirnar snerust um val á aðferðum og plöntuefni við nýræktun asparskóga. Notast var að mestu leyti við órætta græðlinga í tilraunirnar en einnig fjölpottaplöntur. Tilraunirnar voru í fjórum ólíkum landgerðum: graslendi, mólendi, áreyrum og lúpínubreiðum.

Tilraunirnar snerust um:

1) samanburð jarðvinnsluaðferða í lúpínubreiðum
2) tímasetningu áburðargjafar
3) samanburð græðlingalengda
4) niturbúskap misstórra græðlinga og skógarplantna á fyrsta sumri

Asparklónarnir Forkur og Haukur voru notaðir til jafns í tilraunum 1-3, en aðeins Haukur var notaður í fjórða tilraunalið.

Þessum tilraunum var ætlað að svara eftirfarandi spurningum:

a) Hafa mismunandi jarðvinnsluaðferðir í lúpínubreiðum áhrif á samkeppnisstöðu aspargræðlinga?
b) Hefur áburðargjöf á mismunandi tímum eftir gróðursetningu áhrif á lifun og vöxt aspargræðlinga?
c) Hefur lengd aspargræðlinga áhrif á lifun og vöxt?
d) Hefur stærð og niturforði skógarplantna og græðlinga af alaskaösp áhrif á sprotavöxt á fyrsta ári?

Helstu niðurstöður tilraunanna eftir þrjú sumur voru:

a) Græðlingar sem settir voru niður í heiltætt lúpínusvæði lifðu og uxu marktækt betur en græðlingar sem settir voru í aðrar jarðvinnslumeðferðir eða óhreyft land.
b) Græðlingar sem stungið var í áreyrar og fengu áburð í júní ári eftir stungu, uxu marktækt betur en þeir sem fengu áburð fyrr eða engan áburð. Forkur óx marktækt betur en Haukur, bæði í mólendi og á áreyrum.
c) Á áreyrum og lúpínusvæði lifðu 80 cm græðlingar marktækt betur en aðrar græðlingalengdir, en í mólendi var lifun best hjá 20 cm græðlingum. Í mólendi lifði klónninn Forkur marktækt betur en Haukur. Í öllum þremur landgerðum uxu 100 cm langir drumbar betur en aðrar græðlingalengdir.
d) Jákvætt samband var milli niturinnihalds plöntuefnis og lengdar vaxtarsprota á fyrsta sumri. Þessar niðurstöður geta verið leiðbeinandi við val á hentugum græðlingagerðum og aðferðum við nýræktun asparskóga í mismunandi landgerðum.